Kanon Jazzu

Andrzej Trzaskowski Sextet - "Seant"

Obrazek tytułowy

Andrzej Trzaskowski należał do grona najważniejszych postaci polskiego jazzu, nie tylko w początkach, ale także w dalszym jego rozwoju. Trzaskowski wyznaczył jeden z kierunków w polskim jazzie prezentując własną koncepcję jazzu free. Najważniejszy okres jego kariery przypada na lata 60., kiedy był najbardziej aktywny jako kompozytor, pianista i kierownik zespołów, zaś jego wybitny talent, wszechstronność i nowatorskie koncepcje zostały docenione w kraju, Europie i Ameryce. Jako datę przełomu w muzycznym myśleniu Trzaskowskiego wskazuje się rok 1963.

Do tego czasu w jego kompozycjach dominował hard bop z mocnymi wpływami silverowskim. Następnie uznał on, że możliwości uprawiania tej muzyki wyczerpały się i zradykalizował język dźwiękowy rozwijając swoją wizję free jazzu. W tym okresie Trzaskowski powołał kwintet (z Tomaszem Stańko, Januszem Muniakiem, Jackiem Ostaszewskim, Adamem Jędrzejowskim), który w 1965 roku rozrósł się do sekstetu (dołączył Włodzimierz Nahorny, a Stańkę zastąpił Ted Curson). W tym składzie została nagrana płyta _Seant_. Zbiega się to również z rozpoczętą w 1965 roku (trwającą do 1970 roku) współpracą Trzaskowskiego z Jazz Workshops w Hamburgu. Warto też może wspomnieć, że nagranie tego albumu zbiegło się w czasie z powstaniem innej fundamentalnej dla polskiego jazzu płyty – _Astigmatic_ Krzysztofa Komedy.

Trzaskowski podejmuje centralny problem jazzu free – połączenia, rozkładu i stosunku proporcjonalnego muzyki komponowanej i partii improwizowanych. Z czterech utworów składających się na płytę pierwszy, trzeci i czwarty są zbudowane według podobnych zasad. Trzaskowski łączy w nich zamkniętą kompozycję z realizacją otwartego procesu muzycznego przez tworzenie utworu w oparciu o skomponowane determinanty, punkty wyjścia, pewne struktury rytmiczno-harmoniczno-kolorystyczne, które zawierają wskazówki dla improwizacji poszczególnych instrumentów. Partie improwizacyjne są określone czasowo i proporcjonalnie w stosunku do elementów kompozycyjnych, przez co, na zasadzie kontrastu, rodzi się napięcie, które dynamizuje i tworzy utwory. Najważniejszym staje się sam proces tworzenia.

Budowa pierwszego i trzeciego utworu jest najbardziej zbliżona. Partią komponowaną jest grupa tematyczna złożona z kilku krótkich, urywanych motywów. Przeplata ona i rozgranicza odcinki improwizowane oraz wyznacza kolejne improwizacje rozwijane na podstawie wskazówek zawartych w nich przez kompozytora, rodząc w ten sposób napięcie, które dynamizuje i tworzy utwór. W utworze czwartym – „Cosinusoida” – partie komponowane stanowią zamknięte, niepowiązane z sobą, zróżnicowane (długością, budową i charakterem) części, ale nie przeplatają one już partii improwizowanych, które w pewnym sensie tracą punktu odniesienia. Jednak granice między odcinakami komponowanymi a improwizacyjnymi pozostają czytelne.

Na tle tych utworów kompozycja „Oj, tam u boru” wyróżnia się ludowym tematem melodycznym, który zostaje poddany improwizacji.

W swoich kompozycjach Trzaskowski występuje w drugoplanowej roli. Fortepian jako instrument harmoniczny w jazzie free staje się bezużyteczny. Wykorzystywany jest głównie jako źródło brzmienia. W bardziej typowej roli Trzaskowski użył fortepianu w utworze drugim.

Album nagrano w grudniu 1965 i 1966 w Warszawie.

Opracowanie Piotr Królikowski

The Andrzej Trzaskowski Sextet feat. Ted Curson, Seant

(1966, Polskie Nagrania - Muza/Polskie Radio SXL0378, Polish Jazz, vol.11.)

  1. Seant - 10:00

  2. Wariacja na temat „Oj, tam u boru” (Variation On The Theme „Near the Forest”) - [06:20

  3. The Quibble - 07:50

  4. Cosinusoida - 24:35

    Muzycy:

    Andrzej Trzaskowski - piano

    Janusz Muniak - soprano sax

    Ted Curson - trumpet

    Włodzimierz Nahorny - alto sax

    Jacek Ostaszewski - bass

    Adam Jędrzejowski - drums

    Inne edycje

    2004 - PNCD 911

    2005 - PRCD 541

Tagi w artykule:

Powiązane artykuły

polecane

newsletter

Strona JazzPRESS wykorzystuje pliki cookies. Jeżeli nie wyrażasz zgody na wykorzystywanie plików cookies, możesz w każdej chwili zablokować je, korzystając z ustawień swojej przeglądarki internetowej.

Polityka cookies i klauzula informacyjna RODO