Powiedzieć oJazzie na Odrą, że to kultowy festiwal na mapie polskich festiwali jazzowych, to jakby nic nie powiedzieć. Od połowy lat 60. wrocławskie święto jazzu dyktowało trendy, wyznaczało liderów i nagradzało młodych gniewnych polskiego środowiska jazzowego. To tu rodziły się sławy i kariery, tu debiutowali polscy jazzowi rewolucjoniści, tu wreszcie zjeżdżali święci jazzowego świata. Gdy Wojciech Siwek i Bogusław Klimsa zabierali się za opisanie historii festiwalu Jazz nad Odrą w jubileuszowym monumentalnym wydawnictwie, z okazji półwiecza festiwalu, naprawdę nie mieli łatwego zadania.
fot. Lech Basel
Dziś co prawda JnO nie jest już tym, czym był dla polskiego środowiska jazzowego w ostatnich dekadach XX wieku. Zmieniły się czasy, upodobania słuchaczy, formuła festiwalowych działań, a nawet rynkowa atrakcyjność pierwszych legendarnych polskich festiwali. Z historycznej perspektywy Wrocław pozostaje jednak wciąż jednym z najważniejszych centrów jazzowego życia w Polsce.
fot. Lech Basel
Sięgając do początków tej szacownej imprezy, warto przypomnieć, że u zarania historii JnO były konkursowe przeglądy młodych zespołów jazzowych wywodzących się ze środowiska studenckiego. Ta współzawodnicza idea towarzyszyła także pierwszej edycji festiwalu w roku 1964. I choć kolejna, druga edycja przyjęła już formułę festiwalu, to jednak konkurs dla młodych jazzmanów i zespołów pozostał ważnym elementem wrocławskiego jazzowego święta. To tu można było obserwować narodziny legend, bo też pierwszymi znaczącymi laureatami konkursu byli m.in. Włodzimierz Nahorny (1965), Zbigniew Seifert (1968), Andrzej Przybielski (1969), Tomasz Szukalski (1971), Sławek Kulpowicz, Jarek Śmietana (1974), a w czasach bardziej współczesnych: Piotr Wyleżoł (1998), Maciej Kociński (2005) czy Adam Bałdych (2006), by wymienić tylko niektórych polskich artystów.
fot. Lech Basel
Nieodłączną ozdobą festiwalu był także kultowy klub jazzowy Rura, pełniący przez lata, a nawet dekady (podobnie jak w początkowych latach słynny Pałacyk), funkcję klubu festiwalowego. Odbywały się tam nocne koncerty i jam sessions, spotkania festiwalowych gości i jazzowe biesiady do białego rana. Skoro o miejscach mowa, to dodajmy, że koncerty odbywały się także w studiach TV-PR, w Filharmonii, wrocławskich teatrach, domach kultury, kościołach, muzeach, a także w Piwnicy Świdnickiej, Spiżu, Pubie Columbus i wielu innych miejscach.
fot. Lech Basel
Nie obyło się bez kryzysów na przełomie wieków, kiedy to festiwal ubożał, a rynek sponsorski się kurczył. W tworzenie corocznych programów angażowały się uznane środowiskowe autorytety w roli szefów artystycznych, m.in. Zbigniew Czwojda, Zbigniew Lewandowski, Wojciech Siwek i Tomasz Tłuczkiewicz, Leszek Możdżer, Piotr Wojtasik. Czasami to pomagało, czasami nie, ale dzięki artystycznemu przewodnictwu festiwal otrzymywał autorski profil i indywidualny rys stylistyczno-gatunkowy. Koncerty, rejestrowane podczas festiwalu, pojawiały się także na płytach, które stanowią dziś rodzaj swoistej, choć może niepełnej, dźwiękowej kroniki festiwalu.
fot. Lech Basel
Festiwal doczekał się także opasłej monografii autorstwa wspomnianych już we wstępie Wojciecha Siwka i Bogusława Klimsy, w roku 2014 wydanej z okazji 50-lecia imprezy. To dziś jedno z najlepszych wydawnictw źródłowych, dotyczące życia festiwalowego z pełną listą edycji, występujących gwiazd, klubów oraz konkursowych nagród i wyróżnień.
Autor: Andrzej Winiszewski
Felieton powstał jako część projektu Jazzowa Mapa Polski realizowanego przez Fundację EuroJAZZ. W ramach projektu powstają także audycje i wywiady w RadioJAZZ.FM
Przesłuchaj wszystkie podcasty z projektu: LINK
Rozmowa Piotra Wickowskiego z Piotrem Wojtasikiem:
Podcast z audycji Andrzeja Winiszewskiego:
