fot. Katarzyna Kukiełka
Kapelusz i fajka – te atrybuty w środowisku dziennikarzy jazzowych od lat oznaczały konkretną postać. Były nieodłącznymi elementami wizerunku Antoniego Krupy – dziennikarza i propagatora jazzu, od niemal 50 lat związanego z Radiem Kraków, a także kompozytora i muzyka występującego między innymi u boku Marka Grechuty, Zbigniewa Seiferta i Jarosława Śmietany. 17 marca krakowska rozgłośnia podała informację o jego śmierci.
Krupa był rodowitym krakusem i przez całe życie funkcjonował na lokalnej scenie muzycznej. Najpierw jako bywalec koncertów, później zaś jako muzyk. Swoje pierwsze kroki jako instrumentalista stawiał w wieku lat 18, kiedy to powołał do życia rhythm and bluesową grupę The Lessers, z którą występował w latach 1963-1968. Jej pozostali członkowie założyli później kultowy zespół bigbitowy Dżamble. Muzycy szybko trafili do klubu Helikon, jednego z ówczesnych centrów jazzowego życia Krakowa, gdzie poznali Zbigniewa Seiferta (jeszcze jako saksofonistę), który zaproponował im dołączenie do składu wraz z puzonistą (później pianistą) Janem Jurczakiem.
Rok przed rozwiązaniem The Lessers Krupa nawiązał współpracę z popową grupą Wawele, do której dołączył na moment jako gitarzysta. Bardziej nobilitujące było dla niego wejście do składu Jazz Band Ball Orchestra, co szeroko otworzyło mu furtkę do środowiska jazzowego. Z JBBO grał do 1972 roku, następnie zasilił Grupę WIEM (W Innej Epoce Muzycznej) dowodzoną przez Grechutę i powstałą na fali jego fascynacji muzyką fusion spod znaku Weather Report. Gitarę Krupy można usłyszeć na płycie Magia obłoków z 1974 roku. Rok później znudzony projektem Grechuta zakończył jego działalność, a Krupa zafascynował się elektrycznymi przetwornikami do gitar i trafił na Krzysztofa Wierzchonia, z którym założył improwizujący, psychodeliczny duet gitarowy CD. Później dołączył do nich kontrabasista Jan Gonciarzyk. W tym czasie gitarzysta działał również we freejazzowym triu z saksofonistą Pawłem Dalachem i perkusistą Jackiem Kochanem.
Oprócz możliwościobracania się w towarzystwie czołowych muzyków tamtych czasów obecność w Jazz Band Ball Orchestra zapoczątkowała drugą, z czasem jeszcze bardziej intensywną ścieżkę kariery Krupy, jaką było dziennikarstwo jazzowe. Podczas tras, jakie grywał po świecie z zespołem, zebrał on pokaźną kolekcję płyt, niedostępnych wówczas na rynku krajowym. W opublikowanej w JazzPRESSie rozmowie (nr 2/2015) jako pierwsze płyty jazzowe swojego życia wymienił Meditations Johna Coltrane’a (kupioną w Helikonie od Grzegorza Tusiewicza) oraz Karma Pharoah Sandersa. Jako słuchacz poznawał najpierw ówczesne kamienie milowe awangardy, a dopiero później zaczął docierać do źródeł i mniej wymagających propozycji. „W tamtym czasie niespecjalnie podobał mi się Miles Davis. Po doświadczeniach z muzyką Coltrane’a odbierałem jego grę jako cienkie piszczenie i myślałem – o co temu facetowi chodzi? Dopiero potem zacząłem odczuwać przyjemność z obcowania z tymi starszymi, spokojniejszymi rodzajami jazzu i odczuwam ją do dzisiaj” – przyznał się w JazzPRESSie.
Kolekcja płyt Krupy zwróciła w 1977 roku uwagę Antoniego Mleczki z Radia Kraków, któryzaproponował mu prowadzenie autorskiej audycji. Rozpoczął ją cykl Muzyczny świat Johna Coltrane’a, realizowany na zamówienie centrali Polskiego Radia w Warszawie. Pierwsze wydanie poprowadził – czytając z kartki – wraz z perkusistą Jazz Band Ball Zdzisławem Gogulskim. Niespodziewane powodzenie programu zaowocowało dłuższą współpracą z Antonim Mleczką pod szyldem Studio dwóch. Od tamtej pory Krupa nieprzerwanie działał w Radiu Kraków, przed śmiercią prowadząc audycje Radiowy Jazz Club Helikon i Alternatywna lista przebojów. W tym czasie zajmował się też komponowaniem muzyki do słuchowisk radiowych, produkcją nagrań (w tym słynnej płyty Kilimanjaro Seiferta), tworzeniem reportaży o jazzie oraz przeprowadzaniem wywiadów.
Dziennikarska ścieżka Krupy to także stworzona przez niego antologia festiwalu Jazz Juniors, czterdziestoodcinkowy cykl publicystyczny Historia polskiego jazzu emitowany na antenie Radia Kraków oraz wydana w 2009 roku w Dworku Białoprądnickim książka Miasto błękitnych nut. Za tę napisaną z perspektywy środowiskowego insidera wspomnieniowo-historyczną publikację otrzymał nagrodę Krakowska Książka Miesiąca (w maju 2009 roku).
Odkąd Krupa zaangażował się w działalność radiową, jego twórczość muzyczna straciła na intensywności. Nigdy nie porzucił jej jednak definitywnie – w latach 80. i 90. udzielał się jako sideman na płytach Jarka Śmietany i zespołu Little Egoists. Grywał koncerty solowe, wykonując własne utwory na głos, gitarę i harmonijkę oraz covery klasyków bluesa. W 2012 roku nakładem Radia Kraków ukazała się jego autorska płyta, skomponowana częściowo z udziałem Śmietany Amela – blues o rozwianych włosach na wietrze, na której gościnnie pojawili się m.in. Jorgos Skolias i basista niemieckiej grupy Scorpions Paweł Mąciwoda-Jastrzębski. Ostatnią płytą Krupy jest Evening z roku 2018, którą wydał pod szyldem The New Lessers, nawiązując tym samym do swoich muzycznych korzeni.
Mateusz Sroczyński
