„Tego się nie słucha” – w taki nieco pogardliwy sposób o wiele bardziej doświadczony kolega skomentował żwawe poczynania zespołu punkowego, w którym miałem wątpliwą przyjemność (zwłaszcza dla słuchaczy) grać na gitarze basowej. Z niejasnych przyczyn ta jakże smutna konstatacja zapadła mi głęboko w pamięć, a samo to zdanie pobrzmiewało w głowie echem w najmniej oczekiwanych momentach. Bardzo podobną rzecz można tak naprawdę stwierdzić o muzyce tworzonej przez duet Hati. Tyle że o ile w naszym przypadku była to w istocie muzyczna obelga, o tyle w przypadku toruńskiego duetu byłyby to najwyższe słowa uznania – muzyki Hati się nie słucha, lecz postrzega się ją każdym zakamarkiem wyobraźni…

Hati obecnie współtworzą Rafał Iwański oraz Rafał Kołacki – muzycy, którym najbliżej do improwizowanej muzyki eksperymentalnej, opartej na perkusyjnych dźwiękach o medytacyjno-transowym zabarwieniu. Ich podejście do muzyki wymaga od nich niejako otwartości na współpracę z innymi twórcami sceny eksperymentalnej. Przejawem takiej przepięknej kooperacji są chociażby płyty: „Teruah” – nagrana wraz z Jerzym Mazzollem – oraz „Avant-Garde Out Of Poland” – wspólnie ze Zdzisławem Piernikiem. Zarówno Mazzoll, jak i Piernik to muzycy zasłużeni dla polskiej sceny awangardowej. Pierwszy z nich to klarnecista i kompozytor, który współtworzył ruch yassowy w Polsce, niejako wytyczając ścieżki awangardy okołojazzowej (rozmowa z Jerzym Mazzollem - JazzPRESS 2/2018). Piernik to tubista, propagator polskiej muzyki poza granicami kraju.

Hati & Mazzoll – "Teruah"

Requiem Records, 2017

"Teruah" jest płytą złożoną z dwóch obszernych kompozycji („Inspiration” i „Expiration”) podzielonych łącznie na dziesięć krótszych fragmentów. Nie na miejscu wydaje się tutaj klasyczna nomenklatura, mówiąca o „utworach”, „melodiach” czy „strukturach”. To efemeryczne trio proponuje słuchaczom materiał absolutnie niezwykły. Dominują obszary dźwiękowe pełne niepokojących szumów, pozornie chaotycznych partii instrumentów perkusyjnych czy nieokrzesanych solówek. Raz na jakiś czas wśród tej szalonej mozaiki wyrywa się strzęp melodii, by na krótką chwilę zadomowić się w tej fascynującej narracji.

Hati & Zdzisław Piernik – "Avant-Garde Out Of Poland"

Requiem Records, 2018**

„Avant-Garde Out Of Poland” jest nagraniem, którego zerwanie z tradycyjnie rozumianym sposobem komponowania jest jeszcze wyraźniejsze. Wszechogarniająca gęstwina dźwięków, często mrocznych i groźnych, fascynuje i hipnotyzuje. Kto wstępuje w świat wykreowany przez Hati i Piernika niech przygotuje się na skrajne przeżycia – bardzo wymagające, lecz absolutnie niezwykłe. Brak ciągłości i punktów, na których można dłużej skupić swoją uwagę i nieco uspokoić skołatane nerwy, powoduje, że „Avant-Garde Out Of Poland” to nie lada gratka dla poszukiwaczy artystycznych ekstremalnych wrażeń.

Płyty „Teruah” oraz „Avant-Garde Out Of Poland” dalece wykraczają poza ramy zwykłych nagrań muzycznych. Duetowi Hati (przy pomocy znamienitych gości) udało się wyczarować zjawisko, które do tej pory wydawało się być osiągalne tylko dla twórców literackich czy filmowych. Zbudowali oni świat, w którym muzyczna rzeczywistość przemieszana jest z wyobraźnią słuchacza. Zaproponowane przez muzyków dźwięki stają się tylko kanwą, na której swoje własne, czasami najdziksze, improwizacje buduje odbiorca. To bardzo ciekawy zabieg, w którym słuchacz niejako staje się twórcą tego, co odbiera. Niczym w filmach Davida Lyncha, w muzyce Hati zacierają się granice nie tylko na linii twórca – odbiorca, lecz także pomiędzy rzeczywistością a światem fantazji. Doprawdy, Hati to wyjątkowy zespół, a płyty „Teruah” oraz „Avant-Garde Out Of Poland” to prawdziwe perły i dzieła sztuki najwyższej próby.

Autor: Jędrzej Janicki