Fot. AFP
„Taki jaki jestem” – zatytułowano debiutancki album Billa Withersa. Na jego okładce pozuje on oparty o drzwi zakładu pracy, trzymając w dłoni skrzynkę z lunchem. Tyle, że o żadnym „pozowaniu” nie było wtedy mowy. Zdjęcie zrobiono podczas prawdziwej przerwy obiadowej w fabryce Weber Aircraft. Muzyk pracował tam jeszcze po nagraniu płyty, nie wierząc w powodzenie przygody z show-biznesem. Bezkompromisowy pozostał do końca życia. Był jedną z niewielu gwiazd w historii muzyki, ktore odeszły z branży na własnych warunkach i nigdy nie żałowały swojej decyzji.
Z uwagi na powyższe, jego kariera trwała zaledwie piętnaście lat, jak się okazało wystarczająco, by stać się legendą muzyki soul. Krotki czas wynikał też z poźnego debiutu. Artysta przyszedł na świat 4 lipca 1938 roku w gorniczej miejscowości Slab Fork, w stanie Wirginia Zachodnia. W wieku siedemnastu lat zaciągnął się do armii, gdzie spędził dziewięć lat – wtedy zainteresował się śpiewem. Służbę zakończył w 1965 roku i przeprowadził się do Los Angeles, łącząc pracę fizyczną z graniem w barach. We wczesnych latach siedemdziesiątych zaczął ubiegać się o profesjonalny kontrakt nagraniowy. Dopiero Clarence Avant, właściciel Sussex Records, dostrzegł jego potencjał. Wytwornia wydała Just As I Am w 1971 roku, album wyprodukował Booker T. Jones, a do promocji posłużyły dwa single: Grandma's Hands oraz Ain't No Sunshine – największy przeboj w dorobku artysty, a jednocześnie jeden z najpopularniejszych szlagierow w historii muzyki. Withers miał wowczas 32 lata, wiek w jakim niektore „gwiazdy” odchodzą już w niepamięć.
Płyta osiągnęła sukces, a Ain't No Sunshine przyniosł wokaliście pierwszą statuetkę Grammy. Jego drugi album (w tytule rownież akcentujący niezależność) Still Bill, powtorzył sukces poprzednika – utwor Lean On Me był numerem jeden na listach przebojow w 1972 roku, a jego sprzedaż przekroczyła trzy miliony egzemplarzy. Artysta dał się poznać jako świetny wykonawca muzyki na żywo, o czym można się przekonać słuchając zarejestrowanego występu w Carnegie Hall z 6 października 1972 roku. Do historii przeszedł też koncert z 1974 roku, kiedy pojawił się na scenie razem z Jamesem Brownem, Ettą James i B.B. Kingiem w Zairze, przed legendarną walką bokserską Rumble In the Jungle George’a Foremana i Muhammada Alego.
W 1975 roku Sussex Records zbankrutowało, co zmusiło Withersa do poszukania nowej wytworni. Podpisał wowczas kontrakt z Columbia Records, zakładający wydanie pięciu albumow. Nie spodziewał się jednak, że odwrotnie jak dotychczas, medialny gigant będzie ingerował w proces tworczy. Miles Davies w swojej autobiografii oskarżył Columbię o rasizm, sugerując, że jej włodarzy interesowało wyłącznie promowanie białej muzyki. Piosenkarz czuł się podobnie. Gdy w 1980 roku razem z saksofonistą Groverem Washingtonem Jr. nagrał utwor Just The Two Of Us (dla wytworni Elektra) i zdobył kolejną nagrodę Grammy, przyznał w wywiadzie dla magazynu Rolling Stone, że był to: „pocałunek w dupę Columbii”.
Po wypełnieniu założeń umowy nie zamierzał szukać nowego pracodawcy. Przez lata odrzucał kolejne propozycje powrotnych tras koncertowych oraz nowych nagrań. We wspomnianym wywiadzie przyznał: „Jestem niezwykle szczęśliwy (…) Wszedłem w ten biznes mając trzydzieści lat. Pozostałem normalnym facetem. Nigdy nie czułem, żebym kierował tym interesem, ani żeby on kierował mną”.
„Był to moj pierwszy idol (…), był naszym Springsteenem… naszym everymanem” – napisał producent i perkusista Questlove w dniu śmierci artysty, 30 marca 2020 roku. Withers już dawno zapisał się w historii muzyki – swoim nieśmiertelnym hitem czy dziesiątkami hiphopowych produkcji opartych na jego samplach. Przede wszystkim jednak to życiowa postawa muzyka powinna inspirować. Niezwykłą wartością jest możliwość znalezienia dystansu, tak do swojej tworczości, jak i nastawionej na pogoń za zyskami branży.
Autor Jakub Krukowski
