wrzesień

23 września

Jazz fani wiedzą, że dziś przypadają urodziny Johna Coltrane'a. Oprócz saksofonisty wśród jubilatów mamy takie postaci, jak: Ray Charles, Frank Foster, Albert Ammons czy Bruce Springsteen.

1907 - urodził się pianista Albert Ammons. Utożsamiany był z boogie woogie, popularnym stylem w latach 30. i 40. ubiegłego stulecia. Grę na fortepianie rozpoczął w dzieciństwie, jako nastolatek grywał w jazzowych klubach Chicago. Największa jego aktywność muzyczna przypadła na lata 1920-1949. W latach 30. wyrobił sobie renomę najznakomitszego pianisty bluesowego w Chicago. Z wybranej dyskografii: King Of Boogie And Blues 1939-1949 (1988), Boogie Woogie Classics (1951). Zmarł 2 grudnia 1947 r.

1926 - urodził się saksofonista, kompozytor, bandleader John Coltrane. Jedna z najwybitniejszych postaci, nie tylko świata muzycznego, ale całego XX wieku. Muzyki uczył się od dzieciństwa. Jako 15-latek zaczął grać na saksofonie altowym. Naukę kontynuował w szkole muzycznej w Filadelfii, następnie grał w orkiestrze w marynarce wojennej, a po zakończeniu służby m.in. z Jimmym Heathem, Eddie’em Vinsonem, Dizzy Gillespie’em i Earlem Bostickiem. W tym czasie zaczął grać na saksofonie tenorowym. W latach 1953-1954 należał do septetu Johnny’ego Hodgersa. W 1955 r. wszedł w skład kwintetu Milesa Davisa, jednak uzależnienie od narkotyków i alkoholu sprawiło, że opuścił Davisa. Współpracował z Theloniousem Monkiem, zaś w 1958 r. ponowie z Davisem biorąc udział w nagraniu m.in. albumu Kind of Blue. W 1960 r. prowadził kwartet z McCoy Tynerem, Elvinem Jonesem i Jimmym Garrisonem. W latach 60. rozwijał swoją koncepcję jazzu nacechowaną ekstatyczną energią, osiąganiem nowych brzmień i atonalnością prowadzącą do powstania free jazzu. Do najważniejszych płyt Coltrane’a zalicza się Giant Steps (1959), My Favorite Things (1961), A Love Supreme (1964) i Ascension (1965), a do najbardziej znanych utworów należą: „Naima” i „Blue Train”.

Jak pisze Ben Ratliff w książce poświęconej muzyce “Trane’a” Coltrane. The Story of a Sound “Żaden muzyk nie zaszedł tak daleko i nie osiągnął tak wiele. Nawet Miles. W ostatnich trzech latach swojego życia i kariery wyznaczył nową drogę uprawiania muzyki, jednak nie jest to droga dla każdego.” Zaś Miles Davis tak mówi o jego muzyce w swojej Autobiografii “Muzyka Trane’a, którą grał przez ostatnie dwa, trzy lata życia, dla wielu czarych była świadectwem ognia, pasji, wściekłości, gniewu, buntu i miłości, które odnajdywali w sobie, szczególnie młodzi, czarni intelektualiści. (...) On niósł pochodnię w jazzie dużo bardziej wysforowany do przodu iż ja. Wygrywał na saksofonie ich głębokie odczucia i wszystko to, co oni komunikowali przez rozruchy (...) jakie rozprzestrzeniły się w kraju w latach 60-tych. (...) Podobnie patrzyli na niego biali intelektualiści i buntownicy, Azjaci też. Nawet kiedy skłonił się ku muzyce bardziej duchowej na A Love Supreme - było to autentyczna modlitwa - dotarł do wszystkich, którzy głosili pokój, do hipisów i im podobnych. (...) W środowiskach free jazzu jego śmierć wprowadziła chaos, bo on przecież był tam przywódcą. Był jak Bird dla wszystkich tych muzyków, którzy uważali się za odlotowców (...). traktowali go jak boga.”

W grze Coltrane’a można znaleźć wszystkich saksofonistów - od Charliego Parkera, przez Colemana Hawkinsa i Sonny Rollinsa po Ornette Colemana, Alberta Aylera i Johna Gilmore’a. Jako kompozytor zasłużył się w odkrywaniu nowych ścieżek w zakresie harmonii. Był również zafascynowany łączeniem elementów muzyki z różnych regionów świata: Indie, Afryka, Brazylia. Pomimo upływu ponad 40-tu lat od jego śmierci jego muzyka stale fascynuje i inspiruje rzesze artystów i słuchaczy. Zmarł 17 lipca 1967 r. 1928 - urodził się saksofonista, kompozytor i aranżer Frank Foster. Pierwotnie grał na saksofonie altowym, jednak po jakimś czasie zdecydował się na saksofon tenorowy i flet. Pod koniec lat 40. występował z Wardellem Grayem i Snookym Youngiem. Przez 11 lat, począwszy od 1953 r., pracował w orkiestrze Counta Basiego, stając się jednym z ważniejszych solistów, aranżerów i kompozytorów (napisał wielki przebój „Shiny Stockings”). Razem z zespołem artysta otrzymał dwie nagrody Grammy. Po odejściu z orkiestry Basiego, przeszedł do grupy Elvina Jonesa. Tworzy też własny big-band. Był także członkiem takich grup, jak: Thad Jones-Mel Levis Jazz Orchiestra, The Non-Electric Company, Swing Plus i Loud Minority Big Band. W połowie lat 80. stanął na czele reaktywowanej orkiestry Basiego, odbywając trasę koncertową po Ameryce i Europie. Od 2001 roku po udarze mózgu, który uniemozliwił grę na saksofonie obowiązki lidera Loud Minority Big Band oddał więc nowojorskiemu muzykowi Cecil Bridgewaterowi. Sam skupił się na pracy kompozytorskiej. Jest autorem wielu znanych standardów, w tym „Down for the Count”, “Blues Backstage”, czy "Back to the Apple”. Został uhonorowany National Endowment for the Arts Jazz Master. Zmarł 26 lipca 2011 r.

1930 - urodził się wokalista, muzyk i pianista Ray Charles. Uważany za artystę, który ukształtował rhythm and bluesa. Legendarny amerykański muzyk, król soulu. Przez kilkadziesiąt lat kariery wylansował wiele przebojów, z których największym była ballada „Georgia On My Mind”, która w 1979 roku została uznana za oficjalną pieśń stanu Georgia. „Jedyny prawdziwy geniusz w tym biznesie” – tym mianem określił go Frank Sinatra. Mając siedem lat stał się całkiem niewidomy. Charles uczęszczał do szkoły dla niewidomych Florida School for the Deaf and Blind w St. Augustine na Florydzie, gdzie nauczył się odczytywać nuty posługując się braillem. Uczył się również komponować muzykę oraz grać na różnych instrumentach. W 1947 r. przeprowadził się do Seattle, gdzie zaczął nagrywać początkowo dla w wytwórni Swingtime. Wtedy też powstał pierwszy hit jego autorstwa „Baby, Let Me Hold Your Hand” (1951). Rok później Ray spotyka Ahmeta Erteguna i podpisuje kontrakt z wytwórnią Atlantic, wtedy też skrócił swoje nazwisko do Ray Charles, by uniknąć zbieżności z bokserem Sugarem Rayem Robinsonem. W ramach współpracy z wytwórnią Atlantic nagrał takie przeboje, jak: „It Should Have Been Me”, czy „Mess Around”, autorstwa Erteguna. Międzynarodowy sukces przyniósł Charlesowi utwór „I Got a Woman”, skomponowany przez Renalda Richarda, członka zespołu Raya. Wśród wielu innych przebojów Raya Charlesa trzeba wymienić „What’d I Say”, „Hit the Road Jack” i „Unchain My Heart”, które pozwoliły mu odnieść sukces w muzyce popularnej. Wpływ jego muzyki jest wyczuwalny prawie w każdej współczesnej piosence, a jego inwencja muzyczna stała się przykładem dla pokoleń artystów grających rocka, soul, jazz, gospel i country. Charles był w swoim życiu wielokrotnie wyróżniany i nagradzany na różne sposoby. W styczniu 1986 roku został wprowadzony do Rock And Roll Hall Of Fame. Zdobył 12 nagród Grammy. W 1988 roku otrzymał honorową nagrodę Grammy za życiowe osiągnięcia. Jest pięciokrotnym doctorem honoris causa. Laureatem m. in. nagrody President’s Merit Award przyznawanej przez prezesa organizacji Grammy. Został mianowany przez burmistrza Los Angeles „Skarbem Kultury” tego miasta. Otrzymał medal Prezydenta USA za wkład w sztukę, odznaczenie francuskiej Legii Honorowej oraz specjalne wyróżnienie przyznawane przez Centrum Kennedy'ego „Kennedy Center Honors”. W 2004 r. Taylor Hacford wyreżyserował biograficzny film pt. Ray. Zmarł 10 czerwca 2004 r.

1935 - urodził się pianista Les McCann. Uznawany jest za innowatora soul-jazzu.Jego kariera rozpoczęła się w latach 60., kiedy to nagrywał dla Pacific Jazz Records. W 1969 roku Atlantic Records wydała płytę zatytułowaną Swiss Movement, na której znalazł się zapis występu McCanna z towarzyszeniem saksofonisty Eddiego Harrisa i trębacza Benny'ego Bailey'a na Montreux Jazz Festival. W 1971 roku występował z Wilsonem Pickettem, The Staple Singers, Santana oraz Ikem & Tiną Turner. Odkrył Robertą Flack.

1939 - urodził się gitarzysta bluesowy Roy Buchanan. Prekursor użycia gitary Fender Telecastera w bluesie. Największa aktywność artystyczna przypadła na lata 1958-1988. Zmarł śmiercią samobójczą w nocy 14 sierpnia 1988 r.

1949 - urodził się wokalista, kompozytor i gitarzysta Bruce Springsteen The Boss. Przez wielu nazywany największym showmanem rock and rolla. Od połowy lat siedemdziesiątych prowadzi zespół The E-Street Band, którego legendarne, często 4 godzinne koncerty są nie mającymi sobie równych muzycznymi spektaklami.

2006 - zmarła gitarzystka i wokalistka bluesowa Etta Baker, urodziła się 31 marca 1913 r.

Tagi w artykule:

Powiązane artykuły

polecane

newsletter

Strona JazzPRESS wykorzystuje pliki cookies. Jeżeli nie wyrażasz zgody na wykorzystywanie plików cookies, możesz w każdej chwili zablokować je, korzystając z ustawień swojej przeglądarki internetowej.

Polityka cookies i klauzula informacyjna RODO