(Candid Records, 2022)
38.edycja Detroit Jazz Festival w 2017 roku pozostawiła w pamięci widowni szczególne wspomnienia. Niedługo przed rozpoczęciem imprezy świat obiegła smutna informacja o śmierci Geri Allen. Pianistka miała wystąpić w kwarteciepowołanym specjalnie na tę okazję przez rezydenta ówczesnej edycji Wayne’a Shortera. Koncert odbył się więc w atmosferze hołdu złożonego nieodżałowanej artystce, okazując się jednocześnie jednym z ostatnich, w jakichmożna było podziwiać legendarnego saksofonistę.
Pierwotna koncepcja zespołu zapowiadała się wybornie. Oprócz Shortera i Allen na perkusji miała zagrać Terri Lyne Carrington, co zwiastowało powrót do składu z płyty lidera Joy Ryder (1987 rok). Kontrabas i wokal powierzono zaś jednej z największych gwiazd młodego pokolenia – Esperanzie Spalding. Trzy kobiety łączyła szczególna więź, nawiązana sześć lat wcześniej na albumie perkusistki The Mosaic Project, która dała początek ich niezwykłemu triu ACS. Shorter, dla każdej z nich, był zaś prawdziwym mentorem, wpływającym na rozwój ich karier. Przykra konieczność zastąpienia Allen skłoniła go do poszerzenia kulturowej różnorodności kolektywuo argentyńskiego wirtuoza Leo Genovese.
Pianista od 2005 roku współpracuje ze Spalding, dzięki czemu dane mu było grać u boku Carrington, zaangażowanej przy nagraniach albumówkontrabasistki. Poszczególni muzycy mieliwięc okazję grać ze sobą, jednak nigdy nie spotkali sięwszyscy równocześnie. Koncert poprzedziła tylko jedna próba, stądich gra oparta była przede wszystkim na intuicji i spontanicznej wymianie pomysłów. Spalding, jak czytamy w tekście zokładki, nazwała to „budowaniem samolotu w trakcie latania”.
Otwierający album utwór Someplace Called 'Where' napisał Shorter na wspominany już album Joy Ryder. Partie wokalne w pierwotnej wersji przypadły Dianne Reeves i gdy zestawić jej wykonanie z interpretacją Esperanzy, ujawnia się potęga wokalnej improwizacji – nieco ponad pięciominutowy oryginał w nowej wersji wydłużył się bowiem trzykrotnie. Kolejna kompozycja Endangered Species jest prawdziwym testamentem tego niezwykłego kolektywu. Shorter napisał ją we współpracy ze Spalding, a zespół kreatywnie rozwinął do, bagatela, dwudziestominutowej konwersacji. Improwizowane solo saksofonisty ipianistyz tego fragmentu otrzymało w tym roku nagrodę Grammy.
Trzy kolejne wykonania są już krótsze. Tę część rozpoczyna interpretacja Encontros e Despedidas Miltona Nascimento. Spalding imponuje, śpiewając po portugalsku, a Shorter, jak czynił to przez całe życie, uważnie wsłuchuje się w poczynania partnerów, dodając swoje wyważone frazy w idealnych momentach. Drummer’s Song jest kompozycją z repertuaru Geri Allen, muzykom towarzyszyły więc przy jej odegraniu szczególne emocje. Nie ma tu jednak smutku czy nostalgii. Zespół poddaje się energii wiedzionej bębnami Carrington, przywołując żywe i radosne wspomnienie koleżanki. Album zamyka kolejna kompozycja Shortera – Midnight in Carlotta's Hair z albumu High Life (1995 rok). Pierwotny duch fusion ustępuje miejsca analogowym dźwiękom, spośród których na pierwszy plan wysuwają się wokalizy Spalding dialogujące z sopranem lidera.
Nie przestaje mnie fascynować, jak zbieg okoliczności może decydować o powstaniu ważnych albumów. Planując opisywane nagranie, nikt nie zakładał emocji, jakie przyniesie ten koncert. Tym bardziej kto mógł przewidzieć, że zamknie ono dyskografię Shortera, dokumentując jeden z jego ostatnich występów. A równie dobrze mogło do niego nie dojść, gdyż dzień wcześniej odwołano, z uwagi na pogodę, inny koncert saksofonisty. Teraz, kiedy Shortera nie ma już wśród nas, Live at the Detroit Jazz Festival, poza fantastyczną muzyką, utrwala pamięć o legendzie, która do końca imponowała mistrzostwem.
Jakub Krukowski
