Niejednokrotnie muzycy jazzowi ulegają fascynacji estetyką kojarzoną z muzyką klasyczną, a niektórzy z nich (jak choćby Jan Garbarek) na długie lata znajdują w klasycznej konwencji muzyki sposób na realizację swych dokonań. Pokusie eksperymentowania uległ też nasz wyśmienity saksofonista Andrzej Olejniczak nagrywając płytę z... kwartetem smyczkowym Apertus String Quartet. Warto od razu zaznaczyć iż album Different Choices zawiera materiał nagrany przez saksofonistę wyłącznie ze smykami, a więc pozbawioną jakiejkolwiek innej instrumentacji.

Dlatego nie jestem pewiem czy można rozpatrywać krążek z punktu widzenia (słyszenia) miłośnika jazzu, czy może raczej klasycznej muzyki skrzypcowej. Tym bardziej, iż niejednokrotnie, gdyby nie jazzowa "natura" słyszalna w dźwiękach saksofonów: tenorowego i sopranowego, moglibyśmy odnieść wrażenie obcowania z płytą jaka powinna znaleźć się w dziale ''muzyka klasyczna''. Pomińmy jednak jakiekolwiek podziały muzyczne i skoncentrujmy się raczej na emocjach jakie wywołać może przesłuchanie tego albumu.

Płyta powstała przy znacznej pomocy Krzesimira Dębskiego (4 kompozycje, plus dwie aranżacje), co mogłoby skierować nasze oczekiwania w stronę tego ,co Panowie wspólnie robilą na codzień na poletku muzyki jazzowej. Ponadto jedna z kompozycji zamieszczonej w programie to znany nam z płyty grupy String Connection, którą muzycy współtworzyli, utwór ''Cantabile in h-moll''.

Different Choice to jednak nie jest typowa płyta jazzowa, to płyta ujmująca innymi klimatami, niezwykle piękna i powodująca dostrzeżenie różnorodnych barw jakimi mieni się muzyka. Stosunkowo mało tu improwizacji tak charakterystycznych dla jazzu. Olejniczak gra jednocześnie w bardzo uporządkowany dla niego sposób (biorąc pod uwagę temperament jazzmana), potrafiąc jednak przekazać ogrom emocji i uczucia, jakim emanuje każdym niemal dźwiękiem.

W programie płyty oprócz kompozycji Dębskiego i Olejniczaka znalazły się też dość wyszukane utwory klasyczne: ''Reminescencja'' Marka Kussa i ''Muzyka na saksofon sopranowy i kwartet smyczkowy'' Ronana Guilfoyle'a. Płyta jest doskonale zbudowana konceptualnie; swego rodzaju uwerturą jest temat: ''Poise'', natomiast klamrą spajającą całość: ''New Romantic ...''.
Impresje solowe Olejniczaka na tej płycie nie pozbawione są improwizacji, jednak odczuwa się pewne ograniczenia narzucone niejako konwencją całości. W otwierającej całość kompozycji lidera projektu, dźwięki saksofonu malują przede wszystkim piękną linię melodyczną, a partie improwizowane są zaledwie smakowitym dodatkiem do podstawowych linii.

Podobnie jest w obu częściach: ''New Romantic...'' Dębskiego. Tu jednak partie saksofonu w jazzowej manierze grają chorusy z partiami skrzypiec, a partie pełniące rolę basowych wygrywane są znakomicie na wiolonczeli. Niezwykłego ''smaczku'' i kameralistyki nadają nagraniom słyszalne przyciski saksofonu w trakcie zmian tonacji; jest to coś co zawsze powoduje ''mrowienie'' podczas słuchania (podobnie jak w przypadku słuchania dźwięków gitary klasycznej - szelest przesuwanego palca po strunach na gryfie).
Wydawać by się mogło, iż muzyka wypełniająca Different Choice okaże się trudną w odbiorze i skierowaną raczej do wąskiego grona odbiorców. Otóż tak nie jest; płyta ''kipi'' wręcz pięknymi melodiami, a dzięki niezwykłej konstrukcji całości, tematy ''łatwiejsze w odbiorze'' ułożone są z troszkę bardziej ''zakręconymi'' w swej strukturze (jak choćby kompozycja saksofonisty: ''Radkowi'').
Doskonałe zawirowania melodyczne mają miejsce w trakcie: ''Viuda Negra''; skrzypce i wiolonczela brzmią barokowo, wiolonczela nadaje niejako rytm, a saksofon ''opowiada'' na tym tle niezwykłe wręcz historie.... Doprawdy muzyka ta niezwykle pobudza wyobraźnię!
Olejniczak sięgnął też po dwie kompozycje dość wyszukane: utwór angielskiego wiolonczelisty Marka Kussa oraz muzykę napisaną przez irlandzkiego gitarzystę Ronana Guilfoyle'a.

Znany z płyty String Connection (Live, 1984) temat: ''Cantabile in h-moll'' brzmi w tej wersji doskonale. Kompozycja ta pierwotnie napisana była przez Krzesimira Dębskiego z myślą właśnie o skrzypcach. Nic dziwnego, iż temat w interpretacji Olejniczaka z kwartetem smyczkowym brzmi tak doskonale. Ponadto dodana tu została wspaniała impresja skrzypcowo-saksofonowa na koniec, nie znana rzecz jasna z wersji pierwotnej. Olejniczak tym samym odkrył zupełnie nowe oblicze tego tematu, ukazując jego piękno i ogromny koloryt, dzięki nowej estetyce i sposobowi interpretacji.
Najtrudniejszym w odbiorze jest chyba dość skomplikowana strukturalnie: ''Canzonetta''.

Natomiast skoczny i niesforny ''New Romantic Temptation'' kończący całość to temat, który doskonale sprawdziłby się jako ilustracja filmowa. To kompozycja Krzesimira Dębskiego oparta na estetyce jego dokonań w zakresie muzyki filmowej i ilustracyjnej.
Different Choices to płyta dla prawdziwych koneserów piękna, urzekająca zarówno brzmieniem i melodyką jak i ciszą; muzyka z pogranicza jazzu i muzyki klasycznej, nagrana rewelacyjnie także pod względem jakości technicznej. Okazja do zadumy i refleksji, ale także do zasłuchania się w niewyobrażalną wręcz wirtuozerię zarówno Andrzeja Olejniczaka, jak i towarzyszącemu mu kwartetowi Apertus.
Warto pamiętać, iż Olejniczak przed laty miał do czynienia z muzyką takich kompozytorow jak: Mozart i Weber jako klarnecista kwintetu, dlatego zapewne w tak doskonały sposób potrafił zrealizować ten specyficzny i kameralny projekt.

Poise; New Romantic Expectation; Radkowi; Viuda Negra; Reminescence; Cantabile in h-moll; Music For Soprano Saxophone and String Quartet; Canzonetta; New Romantic Temptation

Skład:
Andrzej Olejniczak - saksofony
Apertus String Quartet:
Joanna Łuczak - skrzypce
Marta Kaliska - skrzypce
Joanna Krysiska-Gwarda - altówka
Maria Katarzyna Filipiak - wiolonczela

Andrzej OLEJNICZAK & Apertus String Quartet, Different Choice (2010, Quadrant Records, format CD